Jak wybrać coacha lub trenera mentalnego do współpracy?

Masz przed sobą jakieś wyzwanie, chcesz rozwiązać jakiś problem lub po prostu zadbać o swój rozwój i szukasz odpowiedniego dla siebie coacha lub trenera mentalnego? Sprawdź na co zwrócić uwagę, wybierając specjalistę do współpracy.

W tym wpisie:

1Dlaczego to ważne, by wybrać dla siebie odpowiedniego coacha lub trenera mentalnego

2Na co zwracać uwagę przy wyborze coacha lub trenera mentalnego dla siebie

3Co powinno zapalić czerwoną lampkę przy wyborze coacha lub trenera mentalnego?

4Czy coach lub trener mentalny musi być psychologiem?

5Jak wybrać coacha lub trenera mentalnego do współpracy?

Dlaczego to ważne, by wybrać dla siebie odpowiedniego coacha lub trenera mentalnego

Jeśli szukasz coacha lub trenera mentalnego, to prawdopodobnie stoisz przed jakimś wyzwaniem, z którym nie jesteś w stanie sobie poradzić samodzielnie. Co oznacza, że chcesz znaleźć kogoś, kto pomoże Ci poradzić sobie z tym wyzwaniem, w skrócie: kogoś, kto rozwiąże Twój problem (zwracam jednak uwagę, że ani coach, ani trener mentalny nie rozwiążą Twoich problemów za Ciebie, ale Ci w tym pomogą, wesprą w szukaniu rozwiązań, zaproponują narzędzia).

I to jest najważniejszy powód – to ważne, by odnaleźć odpowiednią osobę do rozwiązania Twojego problemu. Jednak nie jest jedyny.

Zabrzmi to jak totalny truizm, ale każdy coach czy trener mentalny jest inny, bo – uwaga – jesteśmy ludźmi! I tak, jak nie z każdym człowiekiem w swoim otoczeniu się dobrze dogadujesz, tak samo nie z każdym coachem będzie Ci się dobrze pracować. Może Ci nie odpowiadać osobowość, tempo pracy, ale nawet tembr głosu czy zbyt krzykliwy kolor włosów, bo może nie będziesz w stanie się skupić?

Jeśli pomiędzy coachem/trenerem mentalnym a klientem nie ma “chemii”, współpraca staje się trudna dla obu stron. Nie chodzi o to, żeby się lubić, zapraszać na urodziny dzieci czy nawet do znajomych na Facebooku – ale żeby się dobrze rozumieć, by wzajemna komunikacja była łatwa. Nie musisz też szukać kogoś podobnego do siebie, bo często to różnice między coachem a klientem pozwalają spojrzeć na swoje sprawy z innej perspektywy albo nawet osiągnąć zamierzony efekt (jeśli jesteś nerwusem i chcesz się nauczyć uspokajać, praca z kimś spokojnym może właśnie dać Ci taki rezultat!).

Ważne jest też to, by znaleźć osobę, której zaufasz na tyle, by się otworzyć, być w stanie opowiadać nawet o trudnych dla Ciebie rzeczach, a nawet odsłonić się, pokazać swoje emocje – łzy w gabinecie wcale nie są taką rzadkością. Wybierając coacha lub trenera mentalnego możesz zadać sobie takie pytanie: czy mogłabym/mógłbym się przed tą osobą popłakać i czuć się z tym okej?

No i cóż – w końcu powierzasz komuś siebie, swoje lęki, obawy, emocje, aspiracje. To samo w sobie aż krzyczy, żeby nie iść do pierwszej lepszej osoby, która wyskoczy Ci w Google.

Na co zwracać uwagę przy wyborze coacha lub trenera mentalnego dla siebie

Wybierając coacha lub trenera mentalnego dla siebie, weź pod uwagę takie czynniki:

wykształcenie – tak jak już pisałam we wpisie o tym, kim jest trener mentalny, uważam, że do zawodu, w którym pracujesz z ludźmi, ich psychiką, emocjami – papier jest konieczny. Nie są to zawody regulowane, więc to, że ktoś nazwie się na swojej stronie coachem lub trenerem mentalnym, nie znaczy, że ma odpowiednie kompetencje do wykonywania takiego zawodu. Dlatego zawsze sprawdzaj, czy i jaki kurs skończyła dana osoba. Więcej na ten temat w dalszej części artykułu o czerwonych lampkach.
doświadczenie – tu nie będę zachęcać, żeby szukać osób z jak największym doświadczeniem, ale żeby nie odrzucać tych z niewielkim. To, że ktoś dopiero zaczyna, nie znaczy, że jest słabym coachem czy trenerem mentalnym. Jeśli więc natrafisz na kogoś, kto Ci odpowiada pod każdym względem, ale ma małe doświadczenie – niech go to nie dyskwalifikuje. Spróbuj.
specjalizacja – teoretycznie, coaching i trening mentalny to narzędzia, którymi można rozwiązać różne problemy. W praktyce jednak wielu coachów/trenerów mentalnych decyduje się na skupienie na jakimś konkretnym temacie, w którym się intensywnie kształcą, w którym szukają najskuteczniejszych narzędzi i w którym wypracowują z biegiem lat sprawdzone procesy pracy z klientem. Jeśli więc chcesz popracować nad swoim rodzicielstwem, wybór coacha pracującego z prezesami wielkich firm (executive coach) może nie być najlepszym pomysłem, a już na pewno nie najszybszym sposobem na rozwiązanie swoich problemów. Sprawdź, w czym specjalizuje się osoba, z którą chcesz pracować.
rekomendacje, opinie – to dowód na to, że dana osoba faktycznie oferuje dane usługi i że są skuteczne (a przynajmniej były dla osoby wystawiającej rekomendację). Warto szukać takich opinii, które powiedzą coś więcej o kliencie, żebyś mogła/mógł porównać, czy jesteś w podobnej sytuacji. Opinii szukaj np. na stronie/fanpage’u danego coacha czy na jego profilu na Linkedinie. Zwróć jednak uwagę na to, że nie wszystkie będą wystawione pod nazwiskiem, bo nie każdy klient wyraża na to zgodę. A może ktoś z Twoich znajomych korzystał z takiej pomocy i będzie w stanie Ci polecić kogoś konkretnego?
finanse – tak, takie przyziemne, praktyczne kwestie też są ważne, bo przecież masz świadomość, na jaki wydatek możesz sobie w danym momencie pozwolić. Stawki w coachingu wahają się od 100 do 2000 zł za sesję (te wyższe to zazwyczaj coaching z mentoringiem), a w treningu mentalnym od 300 do 5000 zł za sesję, przy czym zazwyczaj potrzebna jest więcej niż jedna sesja. Od czego zależą stawki? Właściwie od wszystkich aspektów, jakie wymieniłam wyżej, a także od marki osobistej danej osoby, popytu na jego usługi itp. Jak wszędzie – nie zawsze stawka koresponduje z jakością, dlatego żeby się nie sparzyć, przygotowałam dla Ciebie listę rzeczy, które powinny przykuć Twoją uwagę i obudzić szczególną czujność przy wyborze coacha lub trenera mentalnego.

Co powinno zapalić czerwoną lampkę przy wyborze coacha lub trenera mentalnego?

Wprawdzie artykuł jest o tym, jak wybrać coacha/trenera mentalnego, jednak o tym, że wybór nie był najlepszy, możesz przekonać się dopiero już w trakcie współpracy, dlatego podzielę czerwone lampki na “przed” i “w trakcie”. Tak na wszelki wypadek.

Co powinno zwrócić Twoją uwagę przed podjęciem współpracy:

nie jesteś w stanie znaleźć żadnych informacji o wykształceniu – jeśli ktoś ukrywa tak ważną wiadomość, to prawdopodobnie nie ma się czym pochwalić. Najpewniej znajdziesz u takiej osoby teksty o tym, jak ważna jest życiowa mądrość i ile można się nauczyć z doświadczenia życiowego. Jednak gdy pracuje się z czymś tak delikatnym, jak ludzka psychika, doświadczenie życiowe może nie wystarczyć.
wykształcenie to krótki kurs – znalazłaś/eś informację o wykształceniu, ale szybkie spojrzenie w Google mówi Ci, że był to weekendowy albo tygodniowy kurs lub jeszcze “lepiej” – kurs online, który polegał tylko na studiowaniu przesłanych materiałów? Słyszysz te syreny alarmowe w oddali?
nie możesz znaleźć rekomendacji, mimo że osoba twierdzi, że działa na rynku od lat – tak jak pisałam wyżej, nie każdy klient zgodzi się na wystawienie opinii pod nazwiskiem, nawet jeśli był bardzo zadowolony ze współpracy. Są klienci, którzy mimo zadowolenia w ogóle nie chcą opinii napisać. Jednak jeśli ktoś twierdzi, że pracował z setkami ludzi, ale nie ma ani jednej rekomendacji, to coś tu jest podejrzane.
osoba nie daje okazji, by się poznać – dobrym rozwiązaniem jest oferowanie sesji wstępnej, na której i coach/trener mentalny, i klient mogą się wzajemnie poznać przed decyzją o wspólnej pracy. Ale to nie jedyny sposób na bliższe poznanie Twojego potencjalnego coacha. Dobrze by było, żebyś mogła/mógł zapoznać się z jakimiś treściami, które ta osoba stworzyła (np. blog, filmy na Youtube, podcasty itp.). Dzięki temu upewnisz się, czy dana osoba faktycznie zna się na rzeczy.
osoba nie przedstawia Ci i nie omawia zasad współpracy – zawierając jakąkolwiek umowę, dostajemy do ręki jej warunki. Nie inaczej powinno być w przypadku rozpoczynania współpracy z coachem lub trenerem mentalnym. Jeśli nie wiesz, na jakich warunkach ma przebiegać współpraca, skąd masz wiedzieć, czy powinnaś/powinieneś się na nią decydować? Musisz wiedzieć chociażby, czy możesz się z coachem/trenerem mentalnym kontaktować pomiędzy sesjami, w jaki sposób będziesz regulować opłaty, czy sesje są poufne, czy możesz w dowolnej chwili przerwać współpracę.
brak wyjaśnień, osoba nie odpowiada na Twoje pytania – tak jak napisałam na samym początku, powierzasz tej osobie siebie, więc to oczywiste, że możesz mieć jakieś pytania. Pewnie masz ich milion! Jeśli więc dana osoba unika odpowiedzi, nie objaśnia, co będzie się po kolei działo, czego możesz się spodziewać itp. – uciekaj.
obiecanki-cacanki – nikt nie może dawać Ci gwarancji, że dzięki współpracy z nim na pewno pozbędziesz się wszystkich swoich problemów, Twoje życie odmieni się o 180 stopni (uciekaj, jeśli ktoś ma na stronie napisane “zmienisz się o 360 stopni”, bo to oznacza, że będziesz kręcić się w kółko :D), a w ogóle po wyjściu z gabinetu już będzie czekało na Ciebie nowe ferrari. Sukces procesu coachingowego i treningu mentalnego zależy od wielu czynników, a Ty jesteś najważniejszym. Nie daj się nabrać na piękne słowa. Wiem, że pragniesz zmiany. Wiem. Ale nie idź tam, gdzie najpiękniej się o niej pisze.

Co powinno zwrócić Twoją uwagę w trakcie współpracy:

przekraczane są Twoje granice – od granic takich, jak trudne pytanie, na które nie chcesz odpowiedzieć, ale jesteś zmuszana/ny, aż po granice fizyczne. Jeśli w jakiś sposób czujesz się niekomfortowo, a Twoje komunikaty o tym są zbywane – uciekaj.
dana osoba nie pyta o Twoje opinie, samopoczucie itp. – dobremu coachowi/trenerowi mentalnemu zależy na Twoim rozwoju, dlatego upewnia się, że idziecie w dobrym kierunku, że jakieś ćwiczenie działa albo nie, że czujesz się z czymś dobrze albo nie. Jeśli tego nie ma i na dodatek wyczuwasz przekonanie o nieomylności – uciekaj.
osoba próbuje Cię namówić na jedyne skuteczne według niego rozwiązania – możesz otrzymać w trakcie sesji jakieś wskazówki, porady, co nie oznacza, że musisz je wdrażać. Jeśli np. masz dylemat, czy założyć firmę, czy jeszcze poczekać, i czujesz, że coach “wpycha” Cię na jedną z tych dróg i nie chce słyszeć, że wolisz coś innego – uciekaj.
jesteś oceniana, wyśmiewany, krytykowana – to nie powinno mieć miejsca. Nigdy! Chyba że dany coach czy trener mentalny pracuje w stylu prowokatywnym, ale po pierwsze, musi mieć do tego odpowiednie kompetencje, po drugie, musi Ci o tym wcześniej powiedzieć. I nie robi tego wtedy ze złośliwości.
osoba nie tłumaczy, nie edukuje, nie informuje, co się dzieje i zadzieje w dalszych etapach – to normalne, że w trakcie procesu rozwojowego możesz czuć się zagubiona/ny. I dlatego potrzebujesz wiedzieć, co się dzieje. Musisz wiedzieć, po co wykonujesz właśnie jakieś ćwiczenie. Byłoby super, gdyby coach wyjaśniał Ci jakieś zagadnienia psychologiczne. Jeśli nic z tego nie ma miejsca – coś jest nie tak.

Czy coach lub trener mentalny musi być psychologiem?

Nie, ale powinien znać się na psychologii.

Są to różne zawody – wymagają więc innych kompetencji, które pozwalają pracować z różnymi klientami i problemami. Coach np. nie ma kompetencji do tego, by dokonywać diagnozy psychologicznej. W ogóle psycholog zaraz po studiach nie zawsze będzie już gotowy do pracy z drugim człowiekiem, a może w ogóle okazać się, że się do tego nie nadaje. Dlatego ukończenie studiów psychologicznych jeszcze o niczym nie mówi.

Nie zmienia to faktu, że dobry coach i trener mentalny na psychologii znać się powinien. Dobre szkoły i kursy mają moduły o psychologii. Nie wyobrażam sobie jako osoba pracująca z drugim człowiekiem nie wiedzieć:

jak przebiega proces zmiany, jakie są jego stadia i co się wtedy dzieje w naszych głowach,
że są między nami różnice (! Niby proste, a nie wszyscy wydają się to rozumieć), jakie są teorie osobowości, co możemy w sobie zmienić, a co nie,
czym są emocje i jak powstają,
jak przebiega komunikacja międzyludzka, jak się komunikować lepiej itd.

Czego nie nauczyłam się na studiach coachingowych, douczałam się i dalej douczam samodzielnie. Z jednej strony dlatego, że to w moim zawodzie konieczne, z drugiej dlatego, że mnie to cholernie mocno interesuje

Są jednak psychologowie, którzy o coachach czy trenerach mentalnych nie-po-psychologii nie mają dobrej opinii, właśnie ze względu na brak dyplomu magistra psychologii. Tak jakby dyplom miał wszystko załatwić.

Uważam, że w dobie coraz większych problemów ze zdrowiem psychicznym w społeczeństwie, każda forma wsparcia i każdy zajmujący się tym specjalista jest na wagę złota. Jasne, że coach czy trener mentalny nie wyleczy depresji (psycholog zresztą też nie). Dobry i odpowiedzialny coach/trener mentalny jest świadomy swoich ograniczeń i gdy stwierdzi, że nie jest w stanie komuś pomóc, odeśle go do innego specjalisty.

Czasem jednak spotkanie w odpowiednim momencie osoby, której można się wygadać, która podpowie jakieś narzędzia do samopomocy czy wyjaśni, że jakaś reakcja jest normalna, może zapobiec poważniejszym problemom. A chyba o to chodzi wszystkim nam – pomocowcom.